Kabakulak Nedir? Belirtileri ve Tedavi Süreci

Kabakulak Nedir? Belirtileri ve Tedavi Süreci

by Emy İşitme

Kabakulak, tükürük bezlerinin iltihaplanmasıyla ortaya çıkan viral bir enfeksiyondur. Genellikle çocukluk çağında görülse de yetişkinleri de etkileyebilir. Etkeni paramyxovirüs adı verilen bir virüstür. Bu virüs solunum yolu ile bulaşır ve enfekte kişilerin öksürmesi ya da hapşırması sonucunda çevreye yayılır. En çok kış ve ilkbahar aylarında görülür. Kabakulak geçiren bireylerin büyük bir bölümü hastalığı bir kez yaşar ve sonrasında bağışıklık kazanır. Bu nedenle ikinci kez kabakulak geçirilmesi oldukça nadirdir.

Hastalığın temel özelliği kulak altındaki parotis bezlerinin şişmesi ve ağrımasıdır. Bu durum çiğneme ve yutkunma sırasında hissedilen rahatsızlıkla birlikte gelir. Kabakulak bazı durumlarda işitme sinirlerini de etkileyebilir. Özellikle ileri yaşta geçirilen kabakulak sonrası geçici ya da kalıcı işitme kaybı görülebilir. Bu tip vakalarda işitme cihazı kullanımı gündeme gelebilir. Bu nedenle hastalığın erken dönemde tanınması ve takip edilmesi büyük önem taşır.

Kabakulak Belirtileri Nelerdir?

Kabakulak hastalığı genellikle hafif ateşle başlar. Ardından yüzde belirgin bir şişlik oluşur. Bu şişlik genellikle kulak arkasında başlar ve çene altına kadar yayılır. Tek taraflı başlayıp zamanla iki taraflı hale gelebilir. Belirtiler her bireyde aynı şekilde görülmeyebilir. Ancak bazı işaretler kabakulak tanısı için oldukça tipiktir:

• Kulak altında ve çene yakınında ağrılı şişlik görülmesi.
• Hafif ya da orta düzeyde ateş.
• Çiğneme ve yutkunmada zorlanma.
• Baş ağrısı ve halsizlik.
• Ağız kuruluğu ve iştahsızlık.
• Çocuklarda huzursuzluk ve uyku problemleri.

Nadiren de olsa bazı hastalarda menenjit, pankreatit veya yumurtalık iltihabı gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu durumlar genellikle hastalığın ilerlemesiyle ortaya çıkar. Özellikle çocuk yaşta geçirilen kabakulak sonrası nadiren tek taraflı işitme kaybı da gelişebilir. Bu gibi durumlarda kalıcı etkilerin takibi için bir kulak burun boğaz uzmanına başvurulmalıdır. Uzman değerlendirmesiyle işitme testi yapılması gerekebilir.

Kabakulak Nasıl Tedavi Edilir?

Kabakulak viral bir hastalık olduğu için antibiyotik tedavisi uygulanmaz. Tedavide temel amaç belirtileri hafifletmek ve hastanın rahatlamasını sağlamaktır. Dinlenme, bol sıvı tüketimi ve ağrı kesici ilaçlar iyileşme sürecini destekler. Hastalığın tedavisinde genellikle şu yöntemler uygulanır:

• Ateş ve ağrı için doktor önerisiyle parasetamol içeren ilaçlar kullanılabilir.
• Sıvı tüketimi artırılmalı, meyve suyu gibi doğal içeceklerle destek sağlanmalıdır.
• Yumuşak ve sindirimi kolay yiyecekler tercih edilmelidir.
• Şişliğin azaltılması için sıcak kompres uygulanabilir.
• Hijyen önlemlerine dikkat edilmeli ve enfekte kişilerden uzak durulmalıdır.

Kabakulak geçiren bireylerin okula ya da işe dönmeden önce tamamen iyileştiğinden emin olunması gerekir. Aksi takdirde virüs çevreye yayılabilir. Hastalığı önlemenin en etkili yolu aşılamadır. Çocukluk döneminde uygulanan MMR (kızamık, kabakulak, kızamıkçık) aşısı yüksek koruyuculuk sağlar. Aşının iki doz halinde uygulanması önerilir. Aşıya rağmen nadiren de olsa bağışıklık eksikliği olan bireylerde hastalık gelişebilir.

Kabakulak Nasıl Bulaşır?

Kabakulak, enfekte kişinin öksürmesi, hapşırması ve yakın temasıyla kolayca bulaşan viral bir hastalıktır. Virüsün yayılmasını önlemek için hasta kişilerin hijyen kurallarına dikkat etmesi gerekir. Hasta ile temas edenlerin el hijyenine önem vermesi ve ortak kullanılan eşyaların dezenfekte edilmesi bulaşma riskini azaltır. 

Virüsün kuluçka süresi 2 ila 3 hafta arasında değişir. Bu süre zarfında kişi hastalığı başkalarına bulaştırabilir. Bu yüzden kabakulak belirtileri gözlemlendiğinde hemen sağlık kuruluşlarına başvurmak önemlidir.

Kabakulak Kimlerde Daha Risklidir?

Kabakulak hastalığı genellikle çocuklarda görülür ancak yetişkinler ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha ciddi seyredebilir. Hamile kadınlar ve kronik hastalığı bulunan bireyler risk grubundadır. Kabakulak enfeksiyonu aşağıdaki gruplarda daha ağır komplikasyonlara yol açabilir:

• Bağışıklık sistemi zayıf olanlar.
• Aşılanmamış çocuklar.
• Hamile kadınlar.

Bu gruplar hastalık sırasında mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır. Risk grubundaki kişilerin düzenli sağlık kontrolleri ve aşı takibi yapması önerilir.

Kabakulak Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kabakulak tedavisinde belirtileri azaltmak önceliklidir. Tedavi sürecinde şu hususlara dikkat etmek gerekir:

• Yeterli dinlenme sağlanmalı.
• Ağrı ve ateşi kontrol altına almak için doktor önerisiyle ilaç kullanılmalı.
• Yumuşak ve besleyici gıdalar tercih edilmeli.
• Hasta kişilerden izolasyon sağlanmalı.
• Ortak eşya kullanımı engellenmeli.

Tedavi sırasında işitme sağlığına önem vermek gerekir. Kabakulak kaynaklı işitme problemleri için erken teşhis ve müdahale önem taşır. Gerekli durumlarda işitme cihazı kullanımı gündeme gelebilir.

Kabakulak ve İşitme Sağlığı İlişkisi

Kabakulak enfeksiyonu, nadiren de olsa işitme sinirlerine zarar verebilir. Bu zarar, işitme kaybı şeklinde kendini gösterebilir. İşitme kaybı genellikle geçici olur ancak bazı vakalarda kalıcı hale gelebilir. Özellikle çocuklarda ve yetişkinlerde hastalığın komplikasyonları sırasında işitme fonksiyonlarında azalma görülebilir. İşitme kaybı, kişinin sosyal hayatını ve iletişim becerilerini olumsuz etkiler. Bu nedenle kabakulak geçiren hastaların işitme sağlığı düzenli olarak kontrol edilmelidir. İşitme testi, olası zararları erken aşamada tespit etmek için önem taşır.

Eğer işitme kaybı saptanırsa, erken müdahale büyük fark yaratır. İşitme cihazı kullanımı, hastaların yaşam kalitesini artırır ve iletişimde yaşanan zorlukları azaltır. İşitme cihazları, işitme kaybının türüne ve derecesine göre kişiye özel olarak seçilir. Bu cihazlar sayesinde hastalar sosyal hayata daha kolay adapte olur ve psikolojik açıdan olumlu etkilenir. Kabakulak sonrası işitme problemleri yaşayan kişilerin mutlaka bir uzmana başvurması ve gerekli destekleri alması gerekir. Böylece hem işitme kaybının ilerlemesi önlenir hem de yaşam kalitesi korunur. İşitme cihazı fiyatları noktasında inceleme yaptıktan sonra en uygun cihaz ile işitme sorununu kalıcı olarak giderebilirsiniz.