Orta Kulak İltihabı Nedir? Belirtileri ve Tedavi Süreci
Emy İşitme
Orta kulak iltihabı, kulak zarı ile iç kulak arasındaki boşlukta oluşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu boşlukta normalde hava bulunur. Ancak üst solunum yolu enfeksiyonları gibi durumlarda bu bölge sıvı ile dolar. Sıvı birikmesi sonucunda bakteri veya virüslerin çoğalması kolaylaşır ve iltihap oluşur. Tıp literatüründe “otitis media” olarak adlandırılan bu durum, özellikle çocuklarda sık görülür.
Ancak yetişkinlerde de bağışıklığın zayıfladığı dönemlerde ortaya çıkabilir. Orta kulak iltihabı ağrılı seyredebilir ve işitme kaybı gibi geçici problemleri beraberinde getirebilir. Tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Enfeksiyon ilerledikçe kulak zarına basınç yapar. Bu durum kulakta zonklayıcı bir ağrıya yol açar. Erken dönemde tanı konulması ve uygun tedaviye başlanması kalıcı hasarları önler. Ayrıca işitme kalitesini korumak açısından da oldukça önemlidir.
Orta Kulak İltihabının Belirtileri
Orta kulak iltihabı belirtileri hastalığın evresine ve kişinin yaşına göre değişkenlik gösterir. Ancak bazı bulgular hemen her yaş grubunda gözlenir. Özellikle kulak ağrısı bu hastalığın en yaygın belirtisidir. Ağrı genellikle zonklayıcıdır ve gece saatlerinde artabilir.
Bununla birlikte işitme azalması, kulakta dolgunluk hissi ve bazen çınlama da görülebilir. Ateşin yükselmesi vücudun enfeksiyona verdiği doğal bir tepkidir. Halsizlik, yorgunluk ve genel bir kırgınlık hali de tabloya eşlik edebilir. İltihap ilerledikçe kulaktan sarımsı veya kanlı sıvı gelebilir. Bu durumda kulak zarında delinme gerçekleşmiş olabilir.
Çocuklarda hastalık genellikle huzursuzluk, iştahsızlık, ağlama nöbetleri ve uyku bozuklukları ile kendini belli eder. Erişkinlerde ise baş dönmesi gibi denge sorunları da tabloya eklenebilir. Bu belirtiler dikkate alındığında hastalığın erken evrede teşhis edilmesi mümkün olur.
Orta Kulak İltihabının Nedenleri
Bu hastalığın oluşmasında en büyük etken östaki borusunun işlevini yerine getirememesidir. Normal şartlarda östaki borusu orta kulağı dış ortamla dengede tutar. Ancak soğuk algınlığı, sinüzit veya grip gibi enfeksiyonlar bu borunun tıkanmasına neden olabilir.
Östaki borusu kapandığında orta kulakta sıvı birikir. Bu durum bakterilerin çoğalması için uygun ortam sağlar. Özellikle çocuklarda östaki borusu daha kısa ve yatay konumlandığı için enfeksiyonlar daha kolay ilerler.
Bağışıklık sisteminin zayıflığı da önemli bir etkendir. Bunun dışında bazı çevresel faktörler de hastalığın gelişimini tetikler. Alerjiler, pasif sigara içiciliği, hava kirliliği ve hijyen koşullarının yetersizliği enfeksiyona zemin hazırlar. Bazı çocuklarda genetik yatkınlık da söz konusu olabilir. Bu nedenle risk faktörleri bilinmeli ve mümkünse ortadan kaldırılmalıdır.
Orta Kulak İltihabının Risk Faktörleri
Orta kulak iltihabı bazı kişilerde daha sık görülür. Bu duruma yol açan temel risk faktörlerini bilmek korunma açısından büyük avantaj sağlar.
- 6 yaş altı çocuk olmak.
- Kreş gibi toplu alanlarda bulunmak.
- Emzik kullanımı ve yatarken biberonla beslenme.
- Mevsimsel gribal enfeksiyonlar.
- Alerjik rinit veya geniz eti gibi anatomik problemler.
- Pasif sigara dumanına maruz kalma.
- Ailede orta kulak enfeksiyonu öyküsü olması.
Bu faktörler azaltıldığında hastalığın görülme sıklığı da önemli ölçüde düşer. Özellikle çocuklarda korunma alışkanlıkları küçük yaşta kazandırılmalıdır.
Tedavi Süreci ve İlaç Kullanımı
Tedavi süreci genellikle enfeksiyonun şiddetine göre şekillenir. Hafif vakalarda doktor yalnızca ağrı kesici veya ateş düşürücü önerebilir. Vücut bu tip enfeksiyonları birkaç gün içinde kendi kendine yenebilir.
Ancak bakteri kaynaklı enfeksiyonlarda antibiyotik tedavisi gerekir. Antibiyotikler düzenli ve reçeteye uygun şekilde kullanılmalıdır. Aksi halde enfeksiyon kronikleşebilir. İltihap sıvı birikimi ile birlikte seyrediyorsa kulak zarı zarar görebilir. Bu durumda cerrahi müdahale gerekebilir. Kulak zarına küçük bir tüp yerleştirilerek sıvının dışarı atılması sağlanır.
Buna “ventilasyon tüpü” işlemi denir. Orta kulak iltihabı sonrası bazı kişilerde geçici işitme kaybı yaşanabilir. Bu gibi durumlarda geçici olarak Oticon işitme cihazları kullanımı önerilir. Tedavi süreci boyunca kulak hijyenine dikkat edilmesi, duşta kulak içine su kaçırılmaması ve doktor kontrollerinin aksatılmaması da önemlidir.
Orta Kulak İltihabından Korunma Yöntemleri
Orta kulak iltihabına yakalanmamak için günlük yaşamda uygulanabilecek bazı etkili önlemler bulunur.
- Soğuk algınlığı gibi hastalıklar zamanında tedavi edilmelidir.
- Çocuklar yatarken biberonla beslenmemelidir.
- Ellerin sık sık yıkanması enfeksiyon riskini azaltır.
- Sigara içilen ortamlardan uzak durulmalıdır.
- Bağışıklık sistemini güçlendiren beslenme düzeni benimsenmelidir.
- Aşı takvimi ihmal edilmemelidir.
- Kulak içine yabancı cisim sokulmamalıdır.
Bu önlemler özellikle çocuklar için büyük önem taşır. Düzenli doktor kontrolleri ile olası enfeksiyonların önüne geçilebilir.
